Saberes Ancestrales del Cultivo de Maíz en Tinta en el Aprendizaje del Área de Personal Social con el Uso de Stop Motion
Fecha
2025-12-18Autor
Mamani Ccallaccasi, Guido
Mamani Quispe, Jhanyn Lucero
Mamani Quispe, Susan Karen
Nivel de Acceso
Acceso AbiertoMetadatos
Mostrar el registro completo del ítemResumen
El presente estudio aborda la incorporación de los conocimientos ancestrales del cultivo de maíz en el proceso educativo del área de Personal Social, utilizando la técnica audiovisual de Stop Motion como herramienta didáctica innovadora. Resalta la cosmovisión andina y los rituales agrícolas asociados al cultivo de maíz, particularmente las técnicas tradicionales de siembra y cosecha. Se profundiza en la importancia de estos saberes ancestrales para la consolidación del sentido de pertenencia cultural en los estudiantes, su relevancia para el desarrollo sostenible y su potencial contribución al enriquecimiento del currículo educativo. Se subraya cómo estos conocimientos pueden ser integrados efectivamente en el ámbito de la enseñanza Educación Bilingüe e Intercultural (EIB), considerando la relación armónica con la Pachamama como elementos fundamentales de la cultura andina. Se examina el documento curricular oficial de la Educación Básica en el Perú y el campo formativo de personal social, destacando la función del docente como facilitador del aprendizaje cultural y la importancia de la participación directa de los estudiantes. El trabajo identifica los principales retos para incorporar los saberes ancestrales en la escuela pública primaria. Finalmente, se presenta el Stop Motion como una técnica audiovisual accesible y efectiva para la enseñanza de contenidos culturales, fundamentada en la Teoría Cognitiva de Aprendizaje Multimedia. El trabajo pretende contribuir a una verdadera educación intercultural bilingüe que integre los valores y conocimientos de las comunidades originarias en la escuela pública. This research work addresses the incorporation of ancestral knowledge of corn cultivation into the educational process of the Personal Social area, using the Stop Motion audiovisual technique as an innovative didactic tool. This study explores the Andean worldview and agricultural rituals associated with corn cultivation, particularly the traditional planting and harvesting. It delves into the importance of this ancestral knowledge for strengthening students' cultural identity, its relevance for sustainable development, and its potential contribution to curriculum enrichment. The research emphasizes how this knowledge can be effectively integrated into Bilingual Intercultural Education (BIE), considering the harmonious relationship with Pachamama as fundamental elements of Andean culture. The National Curriculum and Personal Social area are examined, highlighting the teacher's role as cultural mediator and the importance of active student participation. The research identifies the main challenges for incorporating ancestral knowledge in primary school. Finally, Stop Motion is presented as an accessible and effective audiovisual technique for teaching cultural content, based on the Cognitive Theory of Multimedia Learning. The research wants to contribute to true bilingual intercultural education that integrates the values and knowledge of indigenous communities into public schools.
Keywords: Bilingual Intercultural Education, ancestral knowledge, maize cultivation, Personal Social area, Stop Motion. Pisiy rimayllapi willasayki
Kay k’uski llamk’ana imaynatas taytamamakunanchikpa, awichanchikkunapa, apuchanchikkunapa yuyayninta musuq yachay wasikunapi k’askachiyta wawakuna yachanankupaq ama qunqanankupaq Personal Social sutichasqa yachanapi, kayta rurakuchkan Stop Motion sutiyuq musuq llamk’anawan. Hinallataq kay k’uskiqa qhawachin imaynatas anti runakuna kawsayta qhawanku, imaynatas sara llamk’aypi haywarikunku, imaynatas tarpunku, allanku ima. Yupaychanmi ñawpa yachaykunata kay uña irqikuna sumaqta yachanankupaq, riqsinankupaq, chaykuna qillqasqa kananpaq llapa suyupi yachanankupaq. Hinallataq qhawachin imaynatas sumaqta Pachamamanchikwan kawsayku. Allinta yachanapaq, kay k’uskiqa yachanapaq kamachikuykunata qhawan Peru suyunchikpi hinallataq riqsichin imakunaraq mana tukusqachu. Curriculo Nacional qillqata qhawan hinallataq yachachiqkunap llamk’aynintawan paykuna chakahina kanankupaq chaywanmi yachaqikuna sumaqtapunim yachaykunata hap’inkuman. Hinallataq karu ñanta qhawachin ñawpa yachaykunata yachananchikpaq, yachachiqkuna yuyayninkunata hunt’anankupaq ima. Tukuyninpi Stop Motion sutichasqamanta riman, imapaqmi, hayk’apaqmi, imaynatas kaywan llamk’akun, imakunata chaymanta ninku umasapa riqsiqkuna, ñawpa yachaykuna ama chinkananpaq, ima raykus kay K’uskiqa wisqan nispa, yachaywasita sumaq tikrayta munaspa allin kawsay, sumaq kawsay, sumaq yachay kananpaq.
Chanin rimaykuna: Educacion Intercultural Bilingue sutichasqa, ñawpa yachaykuna, sara tarpuy, Personal Social yachana, Stop Motion sutichasqa.







